1. Senedin kaybedilmesi
IV. İptal
1. Senedin kaybedilmesi
Madde 925 - Rehin senedi irade dışında elden çıkmış veya borcu sona erdirme kastı olmaksızın yok edilmiş ise alacaklı, rehin senedini ve kuponu mahkeme kararıyla iptal ettirerek borçludan borcunu ödemesini ve eğer alacak henüz muaccel değilse yeni bir rehin senedi veya kupon düzenlenmesini isteyebilir.
İptal kararı, hamile yazılı kıymetli evrakın iptaline ilişkin hükümler gereğince verilir; ancak, ibraz süresi bir yıldır.
Borçlu da ödenmiş olmasına rağmen geri verilmemiş olan senet için aynı hükümler uyarınca senedin iptalini isteyebilir.
I-) Türk Kanunu Medenîsi:
IV. İptal kararı
1- Ziya halinde
Madde 839
Bir senet veya faiz kuponu zayi olmuş yahut borcu iskat niyeti ile olmaksızın imha edilmiş ise alacaklı, senedin hükümsüzlüğüne karar verilerek bedelinin ödenmesini yahut borç henüz muacceliyet kesbetmemiş ise yeni bir senet veya kupon itasını, hâkimden istiyebilir.
Senedin hükümsüzlüğüne, hamile muharrer senetler için muayyen usule tevfikan, karar verilir. İtiraz müddeti bir senedir. Borçlu dahi bedeli ödenildiği halde ibraz edilemiyen senedin hükümsüzlüğüne karar verilmesini aynı veçhile talebetmek hakkını haizdir.
II-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 839 uncu maddesini karşılamaktadır. Kaynak Kanunun 870 inci maddesine uygun olarak üç fıkra hâlinde düzenlenmiş ve maddenin ifadesi de kaynak Kanun dikkate alınarak düzeltilmiştir.
Maddeyle borçlu ve alacaklıya kaybolan veya yok olan rehin senedini mahkeme kararıyla iptal ettirme ve bunun yerine, yeni rehin senedi ve kupon düzenlenmesini isteyebilme hakkı getirilmektedir. Türk Ticaret Kanununun 575 inci maddesi1 göz önüne alınarak ikinci fıkrada yürürlükteki Kanundan farklı olarak “itiraz” yerine “ibraz” sözcüğü kullanılmıştır.
III-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
IV. Kraftloserklärung
1. Bei Verlust
Art. 870
1 Ist ein Pfandtitel oder Zinscoupon abhanden gekommen oder ohne Tilgungsabsicht vernichtet worden, so wird er durch das Gericht für kraftlos erklärt und der Schuldner zur Zahlung verpflichtet, oder es wird für die noch nicht fällige Forderung ein neuer Titel oder Coupon ausgefertigt.
2 Die Kraftloserklärung erfolgt mit Auskündung auf ein Jahr nach den Vorschriften über die Amortisation der Inhaberpapiere.
3 In gleicher Weise kann der Schuldner die Kraftloserklärung verlangen, wenn ein abbezahlter Titel vermisst wird.
2-) CCS:
IV. Annulation
1. En cas de perte
Art. 870
1 Lorsqu’un titre ou des coupons sont perdus, ou qu’ils ont été détruits sans intention d’éteindre la dette, le créancier peut en faire prononcer l’annulation par le juge et demander le paiement ou, si la créance n’est pas encore exigible, la délivrance d’un titre ou de coupons nouveaux.
2 L’annulation a lieu de la manière prescrite pour les titres au porteur; le délai d’opposition est d’une année.
3 Le débiteur a pareillement le droit de faire prononcer l’annulation d’un titre acquitté qui ne peut être représenté.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 870. maddesi 11.12.2009 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2012 itibariyle yürürlükten kaldırılmıştır.
1 Hüküm 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 665. maddesine tekabül etmektedir.