VII. Kazandırıcı zamanaşımı
VII. Kazandırıcı zamanaşımı
Madde 777 - Başkasının taşınır bir malını davasız ve aralıksız beş yıl iyiniyetle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kimse, zamanaşımı yoluyla o taşınırın maliki olur.
Zilyetliğin irade dışı kaybedilmesi hâlinde zilyet, bir yıl içinde eşyayı ele geçirir veya açacağı bir dava yoluyla onu yeniden elde ederse kazandırıcı zamanaşımı kesilmiş olmaz.
Kazandırıcı zamanaşımı süresinin hesaplanmasında, kesilmesinde ve durmasında Borçlar Kanununun zamanaşımına ilişkin hükümleri kıyas yoluyla uygulanır.
I-) Türk Kanunu Medenîsi:
VII. İktisabi müruru zaman
Madde 701
Başkasının menkul bir malını nizasız ve fasılasız mülkümdür diye ve hüsnü niyetle beş sene yedinde bulunduran kimse o mala müruru zaman sebebiyle malik olur. Zilyedin ihtiyari olmaksızın bir mal üzerindeki yedi munkati olmakla müruru zaman inkıtaa uğramaz. Elverir ki o malı, senesi içinde ele geçirmiş veya o müddet içinde yed dâvası ikame etmiş olsun.
Alacak müruru zamanı hakkındaki hükümler, iktisabi müruru zaman müddetinin hesabında ve inkıta ve tatilinde dahi caridir.
II-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 701 inci maddesini karşılamaktadır.
Hüküm değişikliği yoktur. Kenar başlığıyla birlikte arılaştırılmak suretiyle yeniden kaleme alınmıştır. Madde, İsviçre Medenî Kanununun 728 inci maddesine uygun olarak üç fıkra hâline getirilmiştir. Maddenin son fıkrasında, “alacak müruru zaman hakkındaki hükümler” yerine yapılan yollamanın daha anlaşılır hâle gelmesini sağlamak üzere, “Borçlar Kanununun zamanaşımına ilişkin hükümleri”; birinci fıkrada da, 712 ve 713 üncü maddelerde olduğu gibi, bu düzenlemelerle uyumlu olmasını sağlamak üzere, “nizasız” yerine “davasız” deyimi kullanılmıştır. Ayrıca, “nizasız” yani “çekişmesiz” kelimesi de belirsizdir; örneğin noterlik aracılığıyla gönderilen bir protesto veya fiilî bir müdahale ve çatışma da “niza” olarak nitelendirilebilir. Oysa amaç, İsviçre Medenî Kanununu şerh ve tefsir eden bütün hukuk bilginlerinin birleştikleri gibi, zilyede karşı bir istihkak veya müdahalenin önlenmesi davası açılmış olmasının niza (çekişme) sayılacağıdır.
III-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
VII. Ersitzung
Art. 728
1 Hat jemand eine fremde bewegliche Sache ununterbrochen und unangefochten während fünf Jahren in gutem Glauben als Eigentum in seinem Besitze, so wird er durch Ersitzung Eigentümer.
2 Unfreiwilliger Verlust des Besitzes unterbricht die Ersitzung nicht, wenn der Besitzer binnen Jahresfrist oder mittels einer während dieser Frist erhobenen Klage die Sache wieder erlangt.
3 Für die Berechnung der Fristen, die Unterbrechung und den Stillstand der Ersitzung finden die Vorschriften über die Verjährung von Forderungen entsprechende Anwendung.
2-) CCS:
VII. Prescription acquisitive
Art. 728
1 Celui qui de bonne foi, à titre de propriétaire, paisiblement et sans interruption, a possédé pendant cinq ans la chose d’autrui en devient propriétaire par prescription.
2 La prescription n’est pas interrompue par la perte involontaire de la possession, pourvu que celle-ci soit recouvrée dans l’année ou par une action intentée dans le même délai.
3 Les règles établies pour la prescription des créances s’appliquent à la computation des délais, à l’interruption et à la suspension de la prescription acquisitive.
Not: Türk Medenî Kanunu’nun 777. maddesi, İsviçre Medenî Kanunu’nun 728. maddesine tekabül etmektedir. Kaynak kanunun 728. maddesine 04.10.2002 tarihli Federal Kanun ile 01.04.2003 itibariyle 1bis fıkrası; 20.06.2003 tarihli Federal Kanun ile 01.06.2005 itibariyle de 1ter fıkrası ilave edilmiştir.
Kaynak kanun madde 728 1bis’e göre kazandırıcı zamanaşımı ile iktisaba konu olacak taşınır malvarlığı değeri bir ev ortamında yaşayan ve malvarlıksal veya gelir elde etmeye ilişkin bir amaçla beslenmeyen bir hayvansa zilyetlik süresi iki aydır.
Kaynak kanun madde 728 1ter’e göre kültürel değerlerin aksi kanunda belirtilmediği sürece kazandırıcı zamanaşımı ile iktisabı için zilyetlik süresi otuz yıl olarak kabul edilmiştir.