1. Kural
B. Üyelik
I. Kazanılması
1. Kural
Madde 63 - Hiç kimse, bir derneğe üye olmaya ve hiçbir dernek de üye kabul etmeye zorlanamaz.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 4. HD, T: 02.06.2005, E: 2004/11250, K: 2005/6009:
“… Dava konusu olayda, davacının başvurusu üzerine gerekli şartları haiz olduğu anlaşıldığından Gümrük Müsteşarlığı tarafından gümrük müşavirliği izin belgesi düzenlenmiş ve bu izin belgesi davacıya verilmek üzere davalı derneğe gönderilmiştir. Davacı bu izin belgesinin kendisine verilmesini davalı dernekten istemiş; ancak davalı dernek tarafından Gümrük Müşavirleri Derneği Tüzüğü’nün 9. maddesinde yer alan “ ... gümrük müşavirliği izin belgesi, Gümrük Müsteşarlığı tarafından verilir. Gümrük Müsteşarlığı’nca verilen ve ilgili derneklere gönderilen izin belgeleri adayların derneğe üyeliklerini müteakip derneklerce imza karşılığı teslim edilir ...” biçimindeki düzenleme gerekçe gösterilerek verilmemiştir. Davacı eldeki bu davada davalı dernek tarafından kendisine verilmeyen Gümrük Müşavirliği izin belgesinin davalıdan alınarak kendisine verilmesi isteminde bulunmuştur. Mahkemece davalı derneğin özel kanunla kurulduğu, bu nedenle davalı derneğe ait tüzüğün uygulanması gerektiği nedeniyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz olunmuştur.
Mahkemece hükme esas alınan Gümrük Müşavirleri Derneği Tüzüğü’nün 9. maddesinde yer alan düzenlemeye göre, izin belgesinin verilmesi üyelik koşuluna bağlı tutulmamıştır. ... Bu durumda mahkemece istemin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçe ile yazılı biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir …”
II-)Türk Kanunu Medenîsi:
Hükmün, Türk Kanunu Medenîsi’nde bir karşılığı bulunmamaktadır.
III-) Madde Gerekçesi:
Toplantı ve dernek kurma hakkı temel hak ve özgürlüklerdendir.
Nitekim, Anayasanın 33 üncü maddesi bu özgürlüğü temel haklar arasında düzenlemiştir.
Madde bir derneğe üyelik konusunu bu anlayışla düzenlemekte ve bunu kişinin iradesine bağlamaktadır.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
Hükmün, kaynak İsviçre Medeni Kanunu’nda bir karşılığı bulunmamaktadır.
V-) Yararlanılabilecek Monografiler:
Baki İlkay Engin; Dernek Üyeliğinin Kazanılması ve Kaybedilmesi, İstanbul, 1995.