I. Genel olarak
D. Terekenin resmen yönetilmesi
I. Genel olarak
Madde 592 - Aşağıdaki hâllerde sulh hâkimi re’sen mirasın resmen yönetilmesine karar verir:
1. Mirasçılardan birinin uzun süreden beri bulunamaması ve temsilci de bırakmaması hâlinde menfaati gerektiriyorsa,
2. Mirasta hak sahibi olduğunu ileri sürenlerden hiçbiri mirasçılık sıfatını yeterince ispatlayamazsa veya bir mirasçı bulunup bulunmadığı şüpheli olursa,
3. Mirasçıların tamamı bilinmiyorsa,
4. Kanunda özel olarak öngörülmüşse.
Mirasbırakan terekenin tamamı üzerinde yetkili olmak üzere vasiyeti yerine getirme görevlisi atamış ise, önemli bir engel bulunmadıkça terekenin yönetimi ona verilir.
Mirasbırakan velâyet veya vesayet altında idiyse; veli veya vasi bir sakınca olmadıkça terekenin yönetimiyle görevlendirilir.
Sulh hâkimi, terekeyi yönetmekle görevlendirilen kimseye, istemi hâlinde terekeden karşılanmak üzere uygun bir ücret ödenmesine karar verir.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 04.07.2005, E: 2005/8117, K: 2005/10519:
“… Medenî Kanununun 592/2. maddesi; miras bırakanın mirasçısının bulunup bulunmadığının şüpheli bulunması halinde sulh hâkimi terekeyi resmen yönetmek zorunda olduğunu hükme bağlamıştır. Terekeyi resmen yöneten hâkim resmen yönetme sebeplerinin ortadan kalkmasına ya da paylaştırmaya kadar, terekeyi bir yönetici gibi özenle yönetmekle yükümlüdür. (MK.m.593) Sulh hâkimliğince miras bırakanın mirasçısı bulunup bulunmadığı uygun araçlarla bir ay ara ile ilân yapılıp, son ilândan başlayarak en geç bir yıl içinde mirasçılık sıfatını bildirmeye çağrılır. Herhangi bir kimse başvurmazsa, miras devlete geçer. (MK.m.594)…”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
D TEREKENİN RESMEN İDARESİ
I. Umumi surette
Madde 533
Aşağıdaki hallerde sulh hâkimi, mirasın doğrudan doğruya idaresini emreder:
1- Vekil tâyin etmeden gaybubet eden mirasçının menfaati istilzam ediyorsa onun hissesi hakkında.
2- Mirasa istihkak iddia edenlerden hiç biri sıfatını teyit edecek delil göstermediği yahut mirasçı bulunup bulunmadığı şüpheli olduğu takdirde tereke hakkında.
3- Müteveffanın bütün mirasçıları malûm olmazsa kezalik tereke hakkında.
4- Kanunen muayyen olan diğer hallerde.
Müteveffa, vasiyetinin icrasına birisini memur etmiş ise mirasın idaresi bu memura havale edilir.
Vesayet altındaki kimsenin vefatı halinde terekesi, hilâfına bir hüküm olmadıkça, vasi tarafından idare edilir.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 533 üncü maddesini karşılamaktadır.
Kenar başlıklarıyla birlikte arılaştırılmak suretiyle yeniden kaleme alınmıştır.
Yürürlükteki maddenin (1) numaralı bendinde yer alan “mirasçının ... hissesi hakkında” şeklindeki ifade metinden çıkarılmıştır. Zira mirasçılar arasında miras ortaklığı söz konusu olup, paylı bir hak sahipliği mevcut değildir. Bu nedenle maddede hisseden söz edilmesi isabetli görülmemiştir.
Maddenin ikinci fıkrasında resmen yönetme görevini kimin yerine getireceği düzenlenmiştir. Maddenin üçüncü fıkrasında, tereke yönetiminin mirasbırakanın veli veya vasisine verilmesi, bunda bir sakınca bulunmaması koşuluna bağlanmıştır. İsviçre Medenî Kanununun 554 üncü maddesinin beşinci bendinde bu husus vesayetle sınırlı olarak düzenlenmiştir. Ancak aynı ihtiyacın velâyette de doğacağı düşüncesiyle, velâyet altında ölen kişiler için de hüküm getirilmiştir.
Yürürlükteki maddede terekeyi resmen yöneten kimseye verilecek ücret konusunda bir boşluk bulunduğundan, bunu gidermek amacıyla, resmî yöneticilerin istemleri üzerine kendilerine uygun bir ücret ödenmesi maddeye son fıkra olarak eklenmiştir.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
D. Erbschaftsverwaltung
I. Im allgemeinen
Art. 554
1 Die Erbschaftsverwaltung wird angeordnet:
1. wenn ein Erbe dauernd und ohne Vertretung abwesend ist, sofern es seine Interessen erfordern;
2. wenn keiner der Ansprecher sein Erbrecht genügend nachzuweisen vermag oder das Vorhandensein eines Erben ungewiss ist;
3. wenn nicht alle Erben des Erblassers bekannt sind;
4. wo das Gesetz sie für besondere Fälle vorsieht.
2 Hat der Erblasser einen Willensvollstrecker bezeichnet, so ist diesem die Verwaltung zu übergeben.
3 Stirbt eine bevormundete Person, so liegt, wenn keine andere Anordnung getroffen wird, die Erbschaftsverwaltung dem Vormunde ob.
2-) CCS:
D. Administration d’office de la succession
I. En général
Art. 554
1 L’autorité ordonne l’administration d’office de la succession:
1. En cas d’absence prolongée d’un héritier qui n’a pas laissé de fondé de pouvoirs, si cette mesure est commandée par l’intérêt de l’absent;
2. Lorsque aucun de ceux qui prétendent à la succession ne peut apporter une preuve suffisante de ses droits ou s’il est incertain qu’il y ait un héritier;
3. Lorsque tous les héritiers du défunt ne sont pas connus;
4. Dans les autres cas prévus par la loi.
2 S’il y a un exécuteur testamentaire désigné, l’administration de l’hé-rédité lui est remise.
3 Si une personne sous tutelle vient à mourir, le tuteur administre la succession, à moins qu’il n’en soit ordonné autrement.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 554. maddesine 19.12.2008 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2013 itibariyle yeni bir fıkra eklenmiştir.