Madde 363

II. Ana ve babanın sorumluluğu

Madde 363 - Ana ve baba, çocuk mallarının geri verilmesinde vekil gibi sorumludurlar.

Dürüstlük kuralına uygun olarak başkasına devrettikleri malların yerine sadece aldıkları karşılığı geri vermekle yükümlüdürler.

Kanuna uygun olarak çocuk veya aile için yaptıkları harcamalardan dolayı tazminatla yükümlü tutulmazlar.

I-) Yargı Kararları:

1-) Y. 1. HD, T: 18.11.2008, E: 2008/6626, K: 2008/11968:

“… Davacı, 1993 yılında Sabri ve Emine Öztürk tarafından evlat edinildiğini, Sabri Öztürk’ün vefatı üzerine Sabri’den intikal eden 450 parsel sayılı taşınmazdaki 3/4 payının Emine tarafından yakın akrabası davalıya satış suretiyle temlik edildiğini, temlikin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürüp, iptal-tescil isteğinde bulunmuştur.

Mahkemece, davalıya yapılan temlikin muvazaalı olduğu gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.

450 Sayılı parsel Sabri Öztürk adına tapuda kayıtlı iken, 1994 yılında ölümü üzerine 1/4 payın eşi Emine 3/4 payının evlat edindiği davacı adına intikalinden sonra 31.08.1982 doğumlu davacıya velayeten, davacıya ait 3/4 payın Emine tarafından 18.02.1997 tarihinde davalıya satış suretiyle temlik edildiği kayden sabittir.

HUMY.’nın 74-75 ve 76.maddelerinden çıkan anlam ve sonuca göre hakim davacının bildirdiği maddi olay ve netice-i taleple bağlı ise de; cereyan eden maddi olayda hangi hukuki sebebe göre hüküm verileceği ya da hangi hukuki sebebin nazara alınacağını tayin ve taktir etmek durumundadır. O kadar ki, hukuki neden yanlış gösterilmiş ya da hiç gösterilmemiş olsa bile mahkemece, uygun hukuki neden bulunarak ona göre bir karar verilecektir.

Somut olaya yukarıdaki ilkeler uyarınca bakıldığında her ne kadar mahkemece muvazaa yönünden inceleme yapılmış ise de, velayet görevinin kötüye kullanılması hukuksal nedenine dayanıldığı ve isteğin 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 2. kitabının 2. kısmının 7. ayrım başlığını taşıyan “çocuk malları” ile ilgili bölümde yer alan (TMK’nun 352 ila 363.maddeleri) düzenlemelerden kaynaklandığı kuşkusuzdur. Bu tür bir iddia ile açılan davaların 18.1.2003 tarihinde yayımlanıp aynı tarihte yürürlüğe giren 4787 Sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanunun 4. maddesi hükmü gereğince kurulan aile mahkemelerince çözüme kavuşturulacağı tartışmasızdır. Görev kamu düzeniyle ilgili olup, mahkemece re’sen gözetilmesi gerekli bir usul kuralıdır.

Hal böyle olunca; 4787 Sayılı Yasanının 2. maddesi gözetilmek suretiyle görev yönünden bir karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu üzere işin esası bakımından hüküm kurulmuş olması doğru değildir. …”

II-) Türk Kanunu Medenîsi:

II. Mesuliyet

Madde 288

Ana baba çocuğun mallarını iadede intifa hakkı sahibi gibi mesuldür; hüsnü niyetle sattıkları malların semenini verirler.

Ana baba, çocuğun malından anın menfaati için, salâhiyetleri dairesinde yaptıkları masrafı zâmin olmazlar.

III-) Madde Gerekçesi:

Yürürlükteki Kanunun 288 inci maddesini karşılamaktadır.

Madde, İsviçre Medeni Kanununun 327 nci maddesinden alınmıştır; 1984 tarihli Öntasarının 278 inci maddesi de, anılan kaynak maddeden esinlenmiştir. Yürürlükteki metnin birinci fıkrasından farklı olarak, ana ve baba çocuk mallarının geri verilmesinde “intifa hakkı sahibi gibi” değil, “vekil gibi” sorumludur. İkinci fıkra, esasen, içerik açısından, yürürlükteki metnin birinci fıkrasındaki cümlenin ikinci bölümünün aynı olmakla birlikte, daha açık bir dille kaleme alınmıştır. Üçüncü fıkrada ise, ana ve babanın çocuk mallarından yaptıkları ve tazminatla yükümlü tutulamayacakları harcamaların çerçevesi, yürürlükteki metne nazaran genişletilmiş ve bu harcamalar içine aile için yapılanlar da eklenmiştir. Yürürlükteki metnin üçüncü fıkrasının sözü ise, yalnızca çocuk için yapılan harcamaları kapsamaktadır.

IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu: