Madde 335

Altıncı Ayırım ¹

Velâyet

A. Genel olarak

I. Koşullar

Madde 335 - Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velâyeti altındadır. Yasal sebep olmadıkça velâyet ana ve babadan alınamaz.

Hâkim vasi atanmasına gerek görmedikçe, kısıtlanan ergin çocuklar da ana ve babanın velâyeti altında kalırlar.

I-) Yargı Kararları:

1-) Y. 2.HD, T: 18.05.2006, E: 2006/1224, K: 2006/7839:

“… Küçük Hulusi’nin annede olan velayeti Ankara 5. Aile Mahkemesinin 7.12.2004 gün ve 2003/220 sayılı kararı ile kaldırılmıştır. Velayet altında bulunmayan küçüğün vesayet altına alınması ... kararın …  da küçüğün yerleşim yerindeki vesayet dairesi (Sulh Mahkemesi) tarafından verilmesi zorunludur. Bu açıklama karşısında küçüğün Aile Mahkemesince dedenin velayeti altına konulması isabetsizdir …”

2-) Y. 2. HD, T: 27.06.2005, E: 2005/7730, K: 2005/9943:

“… Davacı T. S. vekili tarafından hasımsız olarak açılan davada, davacı ile H. K.’nın boşanması üzerine velayet kendisine verilen annenin 12.09.2002 tarihinde vefat ettiği belirtilerek küçüğün velayetinin davacı babaya verilmesinin talep edildiği yargılama sırasında yapılan araştırma sonucunda Kartal 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 23.06.2003 tarih ve 2002/456 Esas, 2003/244 karar sayılı ilamıyla T. S.’nin eski eşi H. K.’yı taammüden öldürmek ve 6136 Sayılı Kanuna Muhalefet suçundan onsekiz yıl üç ay ağır hapis cezası ve ağır para cezası ile mahkumiyetine karar verildiğinin ve halen cezaevinde bulunduğunun anlaşılması üzerine küçük B.’nin velayetinin anneannesi S. K.’ya verildiği ve hükmün temyiz edilmeksizin kesinleştiği anlaşılmaktadır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 335. maddesinde "Ergin olmayan çocuk ana ve babasının velayeti altındadır." hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanun’un 404. maddesinde de velayet altında bulunmayan küçüklerin vesayet altına alınacağı düzenlenmiştir.

Sözü edilen yasal düzenlemelere göre velayet hakkı, münhasıran anne ve babaya tanınan bir hak olup, evlat edinme hali hariç, anne ve baba dışında hiç kimseye tevdi olunamayacağından hüküm gerekçesine göre davanın reddine karar verilmesi ve küçüğe vasi tayin edilmesi için durumun vesayet makamına bildirilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır. …”

II-) Türk Kanunu Medenîsi:

A UMUMİYET İTİBARİYLE

I. Şartları

Madde 262

Çocuk, küçük iken ana ve babasının velâyeti altındadır; kanuni sebep olmadıkça, ana ve babadan alınamaz. Hâkim, vasi tâyinine lüzum görmedikçe hacredilen çocuklar dahi, ana ve babanın velâyetine tâbidirler.

III-) İkinci Kısım Altıncı Ayırımın Gerekçesi:

Bu Ayırımda, soybağının özel bir hukukî sonucu olarak “Velayet” düzenlenmiştir. Ayırım, yürürlükteki Kanunun Aile Hukuku Kitabı’nın İkinci Kısmının Yedinci Babının Beşinci Faslını karşılamaktadır. Fasıl, Velâyet başlığını karşılamaktadır. Ayırımda yer alan maddelerin bazıları, İsviçre Medenî Kanununun 1976 tarihli değişikliğinden esinlenmiş, bazıları yürürlükteki Kanundan, bazıları ise 1984 tarihli Öntasarıdan alınmıştır.

IV-) Madde Gerekçesi:

Ergin olmayan çocuğun velâyet hakkının ana ve babaya ait olduğunu, yasal sebep olmadıkça velâyetin ana ve babadan alınamayacağını ve hâkim vasi atanmasına gerek görmedikçe yani kural olarak kısıtlanan ergin çocukların bile ana ve babanın velâyeti altında olacağını düzenleyen bu hüküm, yürürlükteki Kanunun 262 nci maddesinden sadeleştirilmek suretiyle alınmıştır. Hüküm değişikliği yoktur.

V-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:

Not: Kaynak İMK. m. 296’nın bize alınmayan 2. fıkrasına göre küçüklerin ve kısıtlıların velayet hakkına sahip olmaları mümkün değildir. Ayrıca belirtmek gerekir ki, İMK. m. 296’nın 2. fıkrası, 19.12.2008 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2013 itibariyle değişikliğe uğramıştır.

VI-) Yararlanılabilecek Monografiler:

Şakir Berki; Türk Medeni Kanununda Velayetin Küçüğün Şahıs ve Malları Bakımından Şumûlü, Ankara, 1970.

Selda Güneş Ceylan; Roma Hukukundan Günümüze Velayet-Vesayet Hukuku, Ankara, 2004.