IV. Ananın malî hakları
IV. Ananın malî hakları
Madde 304 - Ana, babalık davası ile birlikte veya ayrı olarak baba veya mirasçılarından aşağıdaki giderlerin karşılanmasını isteyebilir:
1. Doğum giderleri,
2. Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri,
3. Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler.
Çocuk ölü doğmuş olsa bile hâkim, bu giderlerin karşılanmasına karar verebilir.
Üçüncü kişiler veya sosyal güvenlik kuruluşlarınca anaya yapılan ödemeler, hakkaniyet ölçüsünde tazminattan indirilir.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 13.12.2010, E: 2009/18998, K: 2010/20875:
“… 1-Olayları açıklamak taraflara, hukuki değerlendirme hakime aittir. (HUMK.md.76. 04.06.1958 gün ve 15/6 sayılı İBK) Davacının maddi tazminat istemi Türk Medeni Kanunu 304. maddesinde yer alan babalık davalarında ananın mali hakları kapsamındadır. Davacının maddi tazminat isteği doğum giderleri ile gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler ile doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderlerine ilişkindir. (TMK. 304/1-3. md.) O halde mahkemece isteğin bu çerçevede değerlendirilip sonucu uyarınca karar vermek gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
2-4721 sayılı kanunda babalığa karar verilmesi halinde ana lehine manevi tazminat düzenlenmemiştir. Ancak bu durum ananın genel hükümlere göre manevi tazminat istemine engel değildir. Davacının Borçlar Kanunu 49. maddeye dayanarak manevi tazminat istediği anlaşılmakla mahkemece görev yönü de düşünülerek tefrik kararı verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir. …”
2-) Y. 2. HD, T: 28.09.2009, E: 2009/11852, K: 2009/16129:
“… Davacı, babalık davasıyla birlikte manevi tazminat da talep etmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda babalık davasında manevi tazminatla ilgili bir düzenleme ve hüküm bulunmamaktadır. Aynı Yasa’nın 304. maddesi ananın mali haklarıyla ilgilidir. Bu mali hakların kapsamına giren giderler de maddede sayılmıştır. Bu bakımdan manevi tazminat isteği, Borçlar Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan genel hükme dayanmakta olup, Aile Mahkemesinin görevine girmemektedir. Talep edilen manevi tazminat miktarına (5.000 YTL) göre görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. O halde, manevi tazminata ilişkin isteğin tefrik edilip, görevsizlik kararı verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır. …”
3-) Y. 2. HD, T: 03.06.2009, E: 2008/6098, K: 2009/10720:
“… Babalık davasıyla birlikte talep edilen Türk Medeni Kanunu’nun 304. maddesinde yer alan doğum giderleri, doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri, gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler karşılığı olan maddi tazminat babalık davasının ferisi olup, ayrıca harca tabi değildir. Bunun sonucu, bu giderlerin kabulü veya reddi halinde vekâlet ücretine de hükmedilemez. Bu yön gözetilmeden hüküm altına alınan doğum giderleri için davacı yararına vekâlet ücreti takdiri doğru bulunmamıştır. … ”
4-) Y. 2. HD, T: 15.09.2008, E: 2007/12186, K: 2008/11753:
“… Türk Medeni Kanunu’nun 304. maddesi babalık davalarında ananın malî haklarını hüküm altına almıştır. Anılan maddede manevî tazminata yer verilmediği gibi ayrıca maddi tazminat da düzenlenmemiştir. Davacı kadının Türk Medeni Kanunu’nun 304. maddesinde yazılan malî haklar dışındaki maddi ve manevî tazminat istemi Borçlar Kanunu’ndan kaynaklanmakta olup aile mahkemelerinin görev alanı dışındadır. Talep olunan miktara göre de Asliye Hukuk Mahkemesi görevidir. Mahkemece, bu isteklerle ilgili davacıya nispi harcın tamamlanması için önel verilmesi, verilen süre içinde eksik nispi harç tamamlandığı takdirde bu talepler yönünden tefrik ve görevsizlik kararı verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
Bu maddenin karşılığı için Türk Kanunu Medenîsi’nin iki hükmünü zikretmek gerekir:
1-) III- MEVZUU
Madde 297
Dâva; ana ve çocuk lehine babanın nakdî tediyatta bulunması talebine dair olabileceği gibi, kanunun tâyin ettiği hususlarda, bu taleple birlikte veya ayrıca, babalığın ahvali şahsiyeye mütaallik bütün netayiciyle hükmen tâyinine dair de, olabilir.
Çocuk, babası tarafından tanınmış veya ölü doğmuş veya hükümden evvel ölmüş olsa bile; ana nakdî tediyat dâvasında bulunabilir. Çocuk baba tarafından tanınmış veya babalık hükmü lâhık olmuş ise velâyetten mütevellit borçların edası yapılması lâzımgelen tediyat yerine kaim olur.
2-) V. Hüküm
1– Ana lehine
a) Maddi tazminat
Madde 304
Babalık dâvası sabit olduğu takdirde ana lehine aşağıdaki tazminata hükmedilir:
1- Doğurma masrafları.
2- En aşağı doğumdan evvelki dört hafta ile sonraki dört haftanın iaşe masrafları.
3- Gebeliğin ve doğurmanın sebep olduğu diğer masraflar.
III-) Madde Gerekçesi:
Maddede babalık davasında, yürürlükteki Kanundan farklı olarak, malî ve şahsî sonuçlu babalık davası ayırımına yer verilmemiş; ancak ananın malî taleplerde bulunma olanağı da doğal olarak gözardı edilmemiştir. Yürürlükteki Kanunun 304 üncü maddesini karşılayan bu madde, ananın gebelik ve doğumdan kaynaklanan giderlerin karşılanmasını isteyebilme olanağını düzenlemektedir. İstemin muhatabı baba veya -onun ölümü hâlinde- mirasçılarıdır. Maddenin üçüncü fıkrasında bir denkleştirme hükmü yer almaktadır.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
J. Ansprüche der unverheirateten Mutter
Art. 295
1 Die Mutter kann spätestens bis ein Jahr nach der Geburt bei dem für die Vaterschaftsklage zuständigen Gericht gegen den Vater oder dessen Erben auf Ersatz klagen:
1. für die Entbindungskosten;
2. für die Kosten des Unterhaltes während mindestens vier Wochen vor und mindestens acht Wochen nach der Geburt;
3. für andere infolge der Schwangerschaft oder der Entbindung notwendig gewordene Auslagen unter Einschluss der ersten Ausstattung des Kindes.
2 Aus Billigkeit kann das Gericht teilweisen oder vollständigen Ersatz der entsprechenden Kosten zusprechen, wenn die Schwangerschaft vorzeitig beendigt wird.
3 Leistungen Dritter, auf welche die Mutter nach Gesetz oder Vertrag Anspruch hat, sind anzurechnen, soweit es die Umstände rechtfertigen.
2-) CCS:
J. Droits de la mère non mariée
Art. 295
1 Devant le juge compétent pour l’action en paternité, la mère peut demander au père ou à ses héritiers, au plus tard dans l’année qui suit la naissance, de l’indemniser:
1. Des frais de couches;
2. Des frais d’entretien, au moins pour quatre semaines avant et au moins pour huit semaines après la naissance;
3. Des autres dépenses occasionnées par la grossesse et l’accouchement, y compris le premier trousseau de l’enfant.
2 Pour des raisons d’équité, le juge peut allouer tout ou partie de ces indemnités, même si la grossesse a pris fin prématurément.
3 Dans la mesure où les circonstances le justifient, les prestations de tiers auxquelles la mère a droit en vertu de la loi ou d’un contrat sont imputées sur ces indemnités.
Not: İMK. m. 295/f. 1, b. 2’de, TMK. m. 304/f. 1, b. 2’den farklı olarak, ananın, doğumdan önceki dört haftalık doğumdan sonraki sekiz haftalık geçim giderlerinin kendisine ödenmesini talep edebileceği hükmüne yer verilmiştir. Ayrıca belirtmek gerekir ki, İsviçre Medenî Kanunu’nun 295. maddesinin 1. fıkrası, 19.12.2008 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2011 itibariyle değişikliğe uğramıştır.